Krytycznym Okiem, Raz Pierwszy

Wielokrotnie wydawany podręcznik obejmuje techniczne, historyczne, estetyczne i krytyczne aspekty fotografii. W rozdziale Looking at – and Talking About – Photographs autorzy dają swoje wytyczne dla oceny zdjęć.

Upton i London zaczynają od stwierdzenia, że wszystkie zdjęcia, nawet „snapshoty“, są stworzone do przekazania pewnych wiadomości, chociaż nie zawsze znane są dokładne intencje fotografa. Autorzy sugerują zatem postawienie ośmiu pytań, które mogą pozwolić na zrozumienie zdjęcia:

1.     Jaki rodzaj fotografii prezentuje zdjęcie? Na przykład czy jest to zdjęcie reklamowe, czy dokumentalne etc. Podpis pod zdjęciem może pomóc w zrozumieniu zdjęcia, ale aby nie ograniczać odpowiedzi, autorzy sugerują, żeby odczytywać rodzaj zdjęcia tylko poprzez patrzenie na nie same.

2.     Jaka intencja przyświecała fotografowi? Na przykład w zdjęciu reklamowym może być to proste oddanie wizualnego detalu produktu, lub sugerowanie oglądającemu, że będzie pożądaną osobą jeśli użyje produktu ;)

3.     Co jest podkreślone, uwypuklone? Na przykład, mała głębia ostrości będzie koncentrowała uwagę na wyostrzonym przedmiocie i oddalała ją od tych rzeczy, które nie są ostre.

4.     Jak skuteczne są techniczne efekty? Na przykład czy nie rozproszone zostają ważne aspekty, ponieważ na zdjęciu jest za dużo detali.

5.     Jak ważne są graficzne elementy? Na przykład, czy tonacja, linie, prespektywa odgrywają główną część przy oglądaniu zdjęcia.

6.     Czy zdjęcie ujawnia inne rzeczy, niż główny temat? Na przykład, zdjęcia mody mogą również pokazywać status kobiety w społeczeństwie.

7.     Czy zjęcie daje emocjonalny lub fizyczny impakt?

8.     Jak odnosi się zdjęcie do innych zrobionych przez fotografa, lub innych zdjęć powstałych w tym samym okresie, lub w tym samym gatunku fotografii – w kontekście historycznym, społecznym lub artystycznym.

Autorzy podręcznika również wymieniają listę wizualnych elementów, które mogą być wykorzystane przez fotografa lub użyte do interpretacji pracy:

Światło: rozproszone, kierunkowe, kierunkowo-rozproszone, z boku, z porzodu, od tyłu, sylwetkowe, jaskrawe;

Tonacja i kontrast: wysoka tonacja (high-key), niska tonacja (low-key), pełna skala, wysoki i niski kontrast;

Ostrość i głębia: ogólna ostrość obrazu, brak ostrości, selektywna ostrość, duża lub mała głębia ostrości;

Przestrzeń: płytka lub głęboka, negatywna, pozytywna, efekt teleobiektywu, zniekształcenia szerokokątnego obiektywu;

Linia: zakrzywiona, prosta, nierówna, złamana, horyzontalna, wertykalna, ukośna;

Balans: czy elmenty w kadrze rozłożone są równomiernie, czy też leżą po jednej stronie; 

Lista wymieniona przez autorów nie jest wyczerpująca i znaleść można inne wizualne elelmenty na które także zwracają uwagę jak na przykład ziarnistość obrazu, uchwycenie ruchu (rozmazany, zamrożony – oraz czy jest to efekt szybkości migawki, czy użycia lampy błyskowej), podwójna lub wielokrotna ekspozycja, złożenie obrazu (poedyńcze lub fotomntaż), kolorowy (pełny, punktowy) czy monochromatyczny obraz.

Dokonując ewaluacji zdjęcia, pamiętać należy, że wspomniane elementy wizualne są środkiem do celu. Łatwo jest, na przykład, powiedzieć, że fotograf użył światła z boku, ale potrzeba powiedzieć dlaczego i jak to pomaga przekazać sens i jakie ma to znaczenie.

Na podstawie: London, B., Upton, J. (1997) Photography, New York: Longman Pub Group.